Fake calls and sms scams : फेक कॉल आणि एसएमएस घोटाळे
Fake calls and sms scams : दूरसंचार विभागाने सायबर गुन्हेगारी आणि आर्थिक फसवणूकीच्या घटना थांबवण्यासाठी एक ऑनलाईन सुरक्षित डिजिटल इंटेलिजन्स प्लॅटफॉर्म (डीआयपी) विकसित केला आहे.
कार्यकारी नियमानुसार सायबर गुन्हे संदर्भातील प्रकरणे गृहमंत्रालयाच्या अधीन आहेत. दूरसंचार विभाग सायबर फसवणुकीसाठी दूरसंचार संसाधनाचा दुरुपयोग थांबवण्याचा प्रयत्न करतो. याव्यतिरिक्त भारतीय संविधान च्या सातव्या आणि सूची नुसार पोलिसांनी लोकव्यवस्था राज्याचे विषय आहेत.
गृहमंत्रालयाने सायबर गुन्हा चा सामना करण्यासाठी कायदा प्रवर्तन एजन्सी साठी एक फ्रेमवर्क आणि इकोसिस्टीम देण्यासाठी हेतूने एक संबंध कार्यक्रम च्या रूपाने भारतीय सायबर गुन्हेगारी समन्वय केंद्र (14 सी) ची स्थापना केली आहे.
मंत्रालयाने जनतेला सर्व प्रकारच्या सायबर घटनांची माहिती देण्यासाठी सक्षम बनवण्यासाठी राष्ट्रीय सायबर अपराध रिपोर्टिंग पोर्टल NCRP (https://cybercrime.gov.in) 14 C नुसार 2024 मध्ये एनसीआरपी वर तक्रारी आणि गमवलेल्या रकमेची एकूण संख्या क्रमशः 19.18 लाख आणि 22811.95 कोटी होती.
Fake calls and sms scams याव्यतिरिक्त दूरसंचार विभाग आणि दूरसंचार सेवा प्रदाताओ (टीएसपी) ने भारतीय मोबाईल नंबर असणारे आणि आंतरराष्ट्रीय स्पुफ कॉल ची ओळख करण्यासाठी आणि त्यांना ब्लॉक करण्यासाठी एक प्रणाली तयार करण्यात आली आहे. हे फोन भारतातूनच आल्याचे आपल्याला जाणवते.
मात्र कॉलिंग लाईन आयडेंटिटी सीएलआयला स्पुफ करून विदेशातून सायबर गुन्हेगारीच्या घटना द्वारे केली जात आहे. याव्यतिरिक्त नकली कागदपत्राचा उपयोग करून सिमकार्ड घेण्याचे प्रवर्तित थांबवण्यासाठी दूरसंचार विभागाने एक व्यक्तीद्वारे वेगवेगळ्या नामा द्वारे सिम कार्ड ची ओळख पटवण्यासाठी एक स्वदेशी आर्टिफिशियल आणि बिग डेटा ए एस टी आर बनवला आहे.
दूरसंचार विभाग दूरसंचार संबंधी फसवणुकी संदर्भात जागृती वाढवणे आणि नवनीतम दूरसंचार सुरक्षा उपयोग द्वारे अपडेट राहण्यासाठी नागरिकांसोबत सक्रिय काम करत आहे.
सनिद्ध फसवणूक संदर्भातील तक्रार करण्यासाठी दूरसंचार विभागात ने नागरिक केंद्रित पुढाकार संचार साथी ॲप पोर्टलचा उपयोग कशासाठी प्रोत्साहन करणे आपण प्रयत्न केला आहे. राज्य विशिष्ट ब्रीफिंग आणि स्थानिक भाषा मध्ये सामग्री चा प्रसार सोशल मीडिया द्वारे आणि नियमित प्रेस जाहिराती एसएमएस अभियान आणि कान कायदेशीर प्रवर्धन एजन्सी बँका दुर संचार सेवा प्रधान आधीच्या माध्यमातून जागृती करण्यात येत आहे.
या व्यतिरिक्त दिवसाच्या विभागाद्वारे संचार मित्र स्वयंसेवक कार्यक्रमाच्या माध्यमातून विविध महाविद्यालयांमध्ये विद्यार्थ्यांना स्वयंसेवक नागरिकांना डिजिटल सुरक्षा फसवणुकी थांबवणे आणि संचारसाठी संदर्भात शिक्षित करण्यासाठी सक्रिय पद्धतीने जवळ जोडण्यात येत आहे. ते आपल्या मोबाईल कनेक्शनची सुरक्षित ठेवणे आणि फसवणुकीचा रिपोर्ट करण्यासाठी जागृती अभियान कार्यशाळा आणि जनता सोबत जमिनी स्तरावर काम करत आहे.
याव्यतिरिक्त दूर संचार विभागाद्वारे विविध पावले उचलण्यात आली आहे
Fake calls and sms scams दूरसंचार विभागाने सायबर गुन्हे आणि आर्थिक फसवणूक थांबवण्यासाठी हितधारका दरम्यान दूरसंचार संसाधनाचा दुर्ग संबंधित माहिती शेअर करणे हेतू एक ऑनलाईन सुरक्षित डिजिटल इंटेलिजन्स प्लॅटफॉर्म विकसित केला आहे.
केंद्रीय सुरक्षा एजन्सी राज्य केंद्रशासित प्रदेश पोलीस 14 C वस्तू व सेवा कर नेटवर्क बँका दूरसंचार सेवा देणारे आधी सहित जवळपास 620 संघटना डीआयपी मध्ये सहभागी केले आहे.
दूरसंचार विभागाने आर्थिक फसवणूक जोखीम निर्देशांक विकसित केला आहे जो एक जोखीम आधारित मॅट्रिक आहे जो मोबाईल नंबर ला आर्थिक फसवणुकीचा मध्यम उच्च किंवा खूप उच्च धोका असलेला म्हणून वर्गीकृत करतो. एफआयआर भागधारकांना विशेषता बँका एनबीएफसी आणि यूपीआय सेवा प्रधानतांना अंमलबजावणीला प्राधान्य देण्यास आणि मोबाईल नंबर उच्च धोका असताना अतिरिक्त ग्राहक संरक्षण उपाय करण्यास सक्षम करते.
संचार आणि ग्रामीण विकास राज्यमंत्री डॉक्टर पेम्मासानी चंद्रशेखर यांनी आज राज्यसभा मध्ये एक का प्रश्नाच्या लिखित उत्तर देताना ही माहिती दिली.